Wat als je nieuwe partner veel vrienden heeft van het andere geslacht, is dit een alarmsignaal voor narcisme?
Het feit dat je nieuwe partner voornamelijk of uitsluitend vrienden/vriendinnen heeft, is op zich geen automatisch alarmsignaal voor narcisme. Er kunnen legitieme, onschuldige redenen voor zijn. Maar het is ook begrijpelijk dat dit vragen of twijfels kan oproepen, afhankelijk van de context en hoe je partner ermee omgaat.
Het kan zo zijn dat je partner opgevoed is in een omgeving met veel vrouwen of mannen, waardoor diegene zich hier comfortabeler bij voelt. Of diegene voelt zich niet op zijn gemak bij “typisch mannelijk” gedrag of vindt vrouwen gewoon fijner gezelschap. Iemand heeft vriendschappen uit het verleden behouden, door bijvoorbeeld middelbare school of werk. Ziet vrouwen niet per se als potentiële partners, maar als mensen met wie hij een connectie kan hebben.
(In dit artikel word de hij-vorm gebruikt, maar dit kan ook voor vrouwen naar mannen toe gelden of bij mensen die zich anders identificeren).
Wanneer wordt het zorgwekkend?
Het wordt pas zorgwekkend als je merkt dat hij flirterig of geheimzinnig doet over deze vriendinnen en jij je ongemakkelijk voelt, maar hij je gevoelens wegwuift of je onzeker gaat maken; je overdrijft., bent jaloers, ziet dingen die er niet zijn. Ook als hij zijn vrouwelijke vriendschappen gebruikt om jou jaloers te maken of macht te behouden en er continu drama of seksuele spanning is in die vriendschappen. In dat soort gevallen kan dit onderdeel zijn van narcisme, waarbij aandacht centraal staat, vaak ook buiten de relatie, je grenzen niet gerespecteerd worden en jij je steeds onzekerder of jaloerser gaat voelen, terwijl hij zegt dat jij het probleem bent. Het is daarom belangrijk om zijn gedrag te observeren. Let op hoe hij over zijn vriendinnen praat en hoe open hij ervoor staat om jouw gevoelens serieus te nemen. Kijk of zijn gedrag consistent is, is hij eerlijk, transparant en respectvol?
Andere signalen
Vertrouw op je gevoel én je gezond verstand. Narcisme uit zich zelden in één ding, maar in een patroon van gedrag (manipulatie, gebrek aan empathie, oppervlakkige charme). Als je nieuwe partner beweert dat diegene je gevoelens serieus neemt, is dat heel belangrijk om te observeren. Want als je partner zegt dat je gevoelens serieus neemt, maar daar niet naar handelt -zeker als jij boos of gekwetst bent- dan is er sprake van een mismatch tussen woorden en daden. En dat is een signaal om op te letten.
- Je partner zegt wat je wil horen, maar doet wat diegene wil; dit is een klassieke vorm van emotionele oppervlakkigheid of manipulatie. De woorden “ik neem je gevoelens serieus” lijken empatisch, maar als je parnter daarna jouw grenzen negeert of je emoties niet erkent, dan handelt hij niet empatisch.
- Je partner maakt jouw gevoelens ondergeschikt aan zijn behoeften; je parnter vindt z'n vriendschap bijvoorbeeld belangrijker dan het ongemak dat jij ervaart en dat mag in sommige gevallen kloppen, maar het moet bespreekbaar zijn. Als je partner alleen maar defensief wordt of jou het probleem maakt, is dat geen gelijkwaardige relatie.
- Je boosheid wordt afgestraft. Als je partner ineens afstandelijk, kil, geïrriteerd wordt of wegloopt wanneer jij je boos of verdrietig uit, is dat geen respectvolle dynamiek. Gezonde relaties verdragen boosheid, vooral als dit voorkomt uit kwetsbaarheid, gekwetstheid of onveiligheid.
- Als jij iets voelt en je partner erkent het zogenaamd, maar uiteindelijk voel jij je alsnog alsof jij het probleem bent, dan is er sprake van gaslighting. Wanneer hij bepaalt wat redelijk is om te voelen, dan is er sprake van behoefte aan controle of superioriteit. En als empathie alleen in woorden voorkomt, maar nooit in gedrag, dan is er emotionele afstand of is er sprake van narcisme.
Een gezonde relatie zonder narcisme
In een gezonde relatie hoor je te ervaren dat je partner erkent en begrijpt dat jij je zo voelt en wordt de vraag gesteld wat jou zou helpen om je veiliger te voelen hierin. Het is dus belangrijk om te letten op het gedrag, niet alleen woorden; neem zijn empathie pas serieus als je het ook in acties terugziet. Stel duidelijke grenzen; benoem wat jij nodig hebt om je veilig te voelen in de relatie, niet als eis, maar als gezonde grens en vraag jezelf af; voel ik me gehoord, veilig en gerespecteerd in deze relatie? Als je nieuwe partner beweert dat hij wat meer afstand heeft genomen van deze vriendschap en vervolgens komt deze binnen een week weer op de lijn, dan heeft diegene haar niet echt verteld dat hij afstand wilde nemen. Misschien heeft hij het vaag gehouden, “Het is nu even lastig”, daardoor denkt de vriendin dat het contact nog gewoon oké is. Dit wijst echter op gebrek aan transparantie of zelfs dubbelspel. Hij wil jou geruststellen, maar houdt tegelijkertijd de deur naar haar op een kier open. Dit is manipulatief gedrag.
Als hij haar weer toelaat in zijn leven, nadat hij beweerde afstand te nemen, dan neemt hij jouw gevoel niet serieus, hoe vaak hij dit ook zegt. Dit is gedrag wat op narcisme of in elk geval egocentrische patronen wijst. Spreek je hem erop aan en wordt hij defensief of agressief, neemt hij verantwoordelijkheid of schuift hij het op jou of haar? Is hij transparant en bereid tot herstel of ontwijkend? Dan ontwijkt hij verantwoordelijkheid en ondermijnt hij jouw behoefte aan veiligheid in de relatie.
Let daarom altijd goed het gedrag, want niet de vriendschap op zich is het probleem, maar zijn oneerlijkheid en onbetrouwbaarheid. Nogmaals, ik spreek in de hij-vorm, maar dit geldt ook voor de zij-vorm.
Wil je verder over doorpraten over narcisme, dan kun je altijd een afspraak met me maken.
Dit artikel is geschreven door Charlotte van der Hoeven, Coaching & Training.
Iedere derde maandag van de maand verschijnt zij hier met een column op Ze.nl
Charlotte van der Hoeven is professioneel coach en therapeut en heeft zich gespecialiseerd in narcistisch misbruik. Meer informatie hierover kun je vinden op haar website www.narcismevrij.nl of op de Facebook-pagina van Narcismevrij.nl.
