Anorexia Nervosa
Sharmeela is een prachtige jonge vrouw en klinkt vrolijk als ze de telefoon opneemt. Ter voorbereiding op het interview heb ik haar boek gelezen en het is onvoorstelbaar wat zij in haar jonge leven al heeft moeten meemaken. Op haar achtste scheiden haar ouders en haar vader krijgt een nieuwe vrouw. Sharmeela ziet haar vader vervolgens nauwelijks meer en ze heeft hier heel veel moeite mee. Ook de band met haar moeder verslechtert snel. Ze vindt het moeilijk om hiermee om te gaan en ze wordt erg onzeker over haarzelf en haar uiterlijk. Ze besluit om te gaan lijnen, wat omslaat in de afschuwelijke ziekte Anorexia Nervosa. Een eetstoornis waarbij iemand wel honger heeft, maar niet wil eten. En als er wel wordt gegeten, dan gaat een anorexia-patient buitensporig sporten of proberen het ingenomen voedsel weer kwijt te raken door bijvoorbeeld over te geven of laxeermiddelen te gebruiken. Vierentwintig uur per dag gaat het over het wel of niet eten en de mogelijkheden om eten te ontwijken.
Lotgenoten wakker schudden
Sharmeela verliest bijna de strijd tegen anorexia, maar ze vindt haar vechtlust terug en slaat terug. Haar ervaringen beschreef ze in het boek Spiegelbeeld. Samen met journaliste Natasza Tardio werkte ze aan haar boek en het resultaat mag er zijn. Het is een indringend verhaal geworden en Sharmeela hoopt hiermee lotgenoten wakker te schudden. Maar ook hun ouders en hulpverleners. Ze wil hen laten zien hoe het is om anorexia te hebben. Sharmeela: "Ik wilde mijn verhaal vertellen en ben in gesprek gegaan met een uitgeverij. Zij zagen er wel iets in en hebben mij in contact gebracht met Natasza. Toen we begonnen met schrijven, was ik nog aan het vechten tegen de anorexia. Het was dus soms best heel heftig. Ik heb veel met haar gesproken. Veel van deze gesprekken heeft ze verwerkt in het boek. Ook liet ze mij ervaringen opschrijven, die ze dan ook weer gebruikte of herschreef. Verder heb ik haar mijn dagboeken laten lezen. Dat vond ik heel moeilijk, maar op die manier wist ze precies hoe ik me op bepaalde momenten echt voelde. Bijvoorbeeld over mijn schuldgevoel naar mijn overleden vriendin Femke. En hoe ik de crematie heb ervaren."
Het hele lieve werkt gewoon niet voor mij
Sharmeela is meerdere keren opgenomen geweest en heeft veel gesproken met therapeuten. Toch heeft het schrijven van het boek en het contact met Natasza haar een stap verder gebracht. "Ik had wel veel verwerkt in de therapieën, bijvoorbeeld over de band met mijn ouders en broer, maar ik was nog aan het vechten tegen de anorexia toen we begonnen met schrijven. Het ging wel beter, maar ik was nog niet genezen. Ik heb Natasza wel eens midden in de nacht huilend opgebeld omdat ik echt niet wilde eten. Zij zei toen tegen mij: 'Als je het niet wilt, dan moet je het niet doen.' Zij leerde mij in te zien dat het mijn keus is om wel of niet te eten. Niemand anders kan voor mij bepalen of ik iets in mijn mond stop. Het hele lieve werkt gewoon niet voor mij en Natasza ging niet mee in mijn eisen. Anderen hebben dat al die jaren wel gedaan. Ik had die duidelijkheid nodig. Daardoor kon ik sterker worden om van de anorexia af te komen. Maar ik had ook wel momenten dat ik heel kwaad was op haar. Dan viel ik tegen haar uit: 'Laat maar, dat snap je toch niet.' Maar ik denk altijd na over alles wat er tegen me gezegd wordt en dan belde ik haar meestal de volgende dag alweer en zei: 'Je had toch gelijk.' Natasza heeft me ongelooflijk goed begeleid. Onze band is daardoor heel hecht geworden."
Je hebt helemaal geen anorexia
De steun die ze van Natasza kreeg, ontbrak bij haar ouders. Toen ze de eerste keer werd opgenomen in een kliniek in België, zei haar vader: 'Je hebt helemaal geen anorexia. Je zal wel iets hebben, maar dat is het in elk geval niet.' Ook haar moeder, een voedingsdeskundige in een ziekenhuis, wilde Sharmeela's eetstoornis niet erkennen. "Ik heb er heel veel moeite mee gehad. Ze deden er heel nuchter over, alsof er niets aan de hand was. Ik denk dat het misschien met uiterlijke schijn te maken heeft. Alsof ze bang waren wat de buitenwereld er wel van zou denken. Ze hebben het nooit echt erkend. Er zijn bijvoorbeeld landelijke dagen voor ouders, maar daar wilden ze zelfs nooit heen. Ze wilden me gewoon niet begrijpen. Ik heb momenteel nauwelijks contact met mijn ouders. Zij hebben andere prioriteiten voor de toekomst op dit moment. Wie weet wordt het ooit allemaal anders, de tijd zal het leren. Maar op dit moment voelt het alsof ik nooit iets goed kan doen. Het speelt al jaren, dat lees je ook in mijn boek. Ik weet ook niet of ze mijn boek hebben gelezen. Misschien mijn moeder wel, mijn broer en vader in elk geval niet."
De hulpverlening is slecht
Niet alleen de steun van haar ouders ontbrak, ook de hulpverlening liet heel wat te wensen over. "De hulpverlening voor anorexia-patiënten is slecht in Nederland en België. Toen ik voor de tweede keer opgenomen was in de kliniek in België, had ik plannen om zelfmoord te plegen. In eerste instantie moest ik me om de zoveel uur melden, maar toen bleek dat ik in die kliniek niet op de juiste plek zat, lieten ze me naar huis gaan. Alleen, van België naar Nederland. Met de trein. Dat is best bizar."
Sharmeela is heel uitgesproken over de hulpverlening: "Er moet echt heel veel veranderen. Als je bijvoorbeeld kijkt naar het ziekenhuis waar Femke lag, dan klopt dat ook niet echt. Ze had al eerder een zelfmoordpoging gedaan en die was niet gelukt. Daarna werd ze opgenomen in het ziekenhuis in verband met haar eetstoornis. Door de slechte controle lieten ze haar alleen, waardoor ze gewoon van de afdeling af kon lopen. Ze is toen naar het dak gegaan, die ze aan het renoveren waren, en heeft alsnog zelfmoord gepleegd. De directeur van het ziekenhuis heeft vervolgens tegen haar ouders gezegd: 'Wij hebben niets verkeerd gedaan. We zouden het in elk ander geval hetzelfde aanpakken.' Dat vind ik onbegrijpelijk. En dan de wachtlijsten die er zijn voor je de hulp krijgt die je nodig hebt. Je moet soms maanden wachten op die hulp, terwijl je soms niet eens die tijd hebt."
Ik wil dat er alarmbellen gaan rinkelen
Sharmeela is in haar boek goudeerlijk over haar ervaringen. Ze geeft lezingen door het hele land en ook in interviews is haar mening duidelijk: het gaat slecht met de hulpverlening. Ze wil en durft de discussie aan te gaan. "Ik heb een exemplaar van mijn boek naar alle instanties gestuurd die mij hebben geholpen. Ik hoop dus dat ze het gelezen hebben." Lachend: "Ze hebben geen keus, ze moeten wel. Dat is mijn tactiek. Ik hoop maar dat er alarmbellen gaan rinkelen bij de hulpverleners. Er moet gewoon iets veranderen."
Ze kunnen me toch niet meer omver blazen
Ondanks alle ellendige ervaringen kan Sharmeela eindelijk zeggen dat zij heeft gewonnen van haar vijand. "Ik durf te stellen dat ik sinds een jaar er helemaal vanaf ben. Ik heb geen schuldgevoel meer als ik eet, nu is eten gewoon lekker. Dus wat er nu ook gaat gebeuren: ze kunnen me toch niet meer omver blazen. Ik sta sterk genoeg in mijn schoenen. Ik denk gewoon: 'Laat ze maar.' Ik was vroeger echt heel wankel, maar nu ben ik ervan overtuigd dat ik het heb overwonnen. En daarbij: zo'n hel wil ik nooit meer meemaken. Ik wil nooit meer terug. Als je anorexia hebt, dan ben je er 24 uur per dag mee bezig. Je hebt echt niets anders meer."
Vraag hulp, je kunt het niet alleen
Tot slot heeft Sharmeela nog wel een tip voor jongeren met een eetstoornis: "Vraag hulp als je denkt dat je een eetstoornis hebt, blijf er niet alleen mee rondlopen. Je weet zelf wel dat er iets aan de hand is. Dat had ik ook, ik realiseerde me dat ik alleen maar met eten bezig was. En dat is niet goed, dat weet iedereen. Het is heel erg belangrijk om iemand in vertrouwen te nemen."
Kijk voor meer informatie op www.sharmeeladeroo.nl
Spiegelbeeld
Sharmeela de Roo & Natasza Tardio
ISBN: 9022554759
Uitgeverij: Arena
Prijs: 18,95
