Seks en censuur voor een Bhagwan-kind

Maroesja Perizonius heeft over haar periode bij de Bhagwan de documentaire Communekind gemaakt en dit voorjaar is er ook een boek van haar hand uitgebracht: De droom van mijn moeder. En die moeder speelt vanzelfsprekend een belangrijke rol in de beweegreden van Maroesja om zich ook bij de Bhagwanbeweging aan te sluiten. 'Toen ik zes jaar was, ben ik samen met mijn moeder naar Poona in India gegaan. Mijn moeder werd al snel een Bhagwan-volgeling en ik wilde dat zelf eigenlijk ook wel. Nu zullen de meeste mensen vinden dat een kind van zes daarover niet kan oordelen. Maar mijn moeder meende dat dit uit eigen vrije wil gebeurde en vond het daarom toegestaan. Zij heeft zelf een nogal autoritaire opvoeding gehad en besloot, toen ze mij kreeg, het helemaal anders te doen. Ze wilde me zo opvoeden dat ik helemaal vrij was om te doen en denken wat ik wilde. Maar ze was te naief om te beseffen dat ik natuurlijk ook gewoon een kind was.'

'Worshippen'

En een kind kán nu eenmaal niet dezelfde verantwoordelijkheid dragen als een volwassene. De film en het boek leggen juist dit op een pijnlijke manier bloot. Want daarin komt uitgebreid aan bod hoe Maroesja nu aankijkt tegen het volwassen leven dat zij als jong meisje moest leiden. Maroesja: "Ik moest in de speciale kindercommune van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat keihard werken: 'worshippen' heette dat. Ik was maandenlang gescheiden van mijn moeder en kreeg geen normale scholing. In de commune in Amerika ben ik zelfs bedreigd met een wapen. Ik had namelijk geen zin om mee te doen aan het dagelijkse defilé, de Drive By, voor Bhagwan. Dan moest de hele commune zich opstellen in een rij en reed hij langs in één van zijn Rolls Royces. Een wacht had gezien dat ik niet meedeed aan de verering en hij richtte zijn mitrailleur op me.
Voortaan stond ik dus wel netjes in de rij voor de Drive By... Verder moest ik regelmatig naar bijeenkomsten waar Bhagwan werd vereerd."

Sannyasin

Het feit dat kinderen ook aan seks deden, heeft wel de meeste stof doen opwaaien. 'Ik "besloot" zelf op mijn dertiende dat ik wel met iemand naar bed kon die veel ouder was dan ik. Nu zou dat verkrachting heten; ik was immers minderjarig. Maar toen vond ik oprecht dat dat erbij hoorde. Ik begreep er dan ook helemaal niets van dat mijn moeder daar zo ontzettend kwaad over werd. Iedere Sannyasin deed dat toch? Sommigen waren zelfs nog (veel) jonger. Maar mijn moeder vond het stom dat ik me had laten meeslepen in het groepsgevoel. Ze had me toch opgevoed met het idee dat ik altijd kritisch en onafhankelijk moest zijn? Maar ze vergat natuurlijk dat ik al jaren met een gemeenschap te maken had waar het kritisch denkvermogen was uitgeschakeld. Sterker nog: je mócht helemaal geen kritiek hebben op de beweging. Brieven die ik stuurde naar bijvoorbeeld mijn vader werden altijd eerst nagelezen door een andere Sannyasin. En als je in een gesprek iets negatiefs zei, dan wees een andere volgeling je wel terecht. "Dan moest je maar veel mediteren om weer positieve energie te krijgen." Dus op een gegeven moment had ik mezelf ook censuur opgelegd, al zal ik dat toen nooit zo hebben ervaren. Hersenspoeling is misschien een heel zware term, maar in feite gebeurde dat wel bij de Bhagwanbeweging.'

Sekte

Maroesja's moeder besloot de Bhagwan-commune te verlaten na het "vrijwillige seks-incident". Op dat moment begon de gemeenschap sowieso uit elkaar te vallen door een groot fraudeschandaal: Bhagwans secretaresse zou miljoenen dollars hebben verduisterd. Van de één op de andere dag moest Maroesja weer een gewoon leven leiden met haar moeder als enige huisgenoot. Ze kwam echter pas veel later zelf tot de conclusie dat er in haar jeugd dingen waren gebeurd die niet normaal waren. 'Toen ik een jaar of drieëntwintig was, moest ik tijdens een heftige discussie met vrienden wel erkennen dat het een sekte was. Het is natuurlijk niet normaal dat je geen kritiek mag hebben op een beweging die persoonlijke vrijheid tot doel heeft. Om nog maar te zwijgen over de abnormale rijkdom van Bhagwan en de talloze vereringsbijeenkomsten.
Toen begon voor mij een onderzoeksperiode naar wat Bhagwan nu eigenlijk was. Ik ben daarvoor opnieuw afgereisd naar Poona in India, waar nog steeds een commune van Bhagwan is. Toen ik een brief wilde versturen en die opnieuw eerst moest worden gelezen door een Sannyasin was ik er opeens klaar mee.
Voor de film en het boek heb ik vele gesprekken gevoerd met mijn moeder over die periode. Haar interviewen was verschrikkelijk moeilijk omdat ik natuurlijk met veel tegenstrijdige gevoelens zat. Ik zeg namelijk nergens dat ik haar verwijt wat ze me heeft aangedaan door bij de Bhagwanbeweging te gaan, maar ?tussen de regels? is dat verwijt natuurlijk wel duidelijk voelbaar. En wat het extra lastig maakt, is dat mijn moeder nog steeds van mening is dat ik zelf Bhagwanvolgeling wilde worden. Ik vind het wel vervelend voor haar dat ze na die film veel is aangesproken op haar gedrag. Mensen vonden haar een slechte moeder omdat ze, door volgeling te worden, vooral haar eigen wensen vervulde en voorbij ging aan wat ik nodig had als kind: veiligheid en regelmaat bijvoorbeeld.'

Kritiek

Vanuit de huidige groep van Bhagwanvolgelingen, die zich nu overigens Vrienden van Osho noemen, is veel kritiek gekomen op de film en het boek. Maroesja: 'Zij ontkennen dat er sprake was van seks met kinderen, bijvoorbeeld. ?Anders hadden wij dat wel geweten?, is hun stelling. Gelukkig heb ik ook veel positieve reacties gehad, onder meer van ex-volgelingen die hetzelfde hebben meegemaakt als ik. Zij zien het als een erkenning van wat er toen is gebeurd. Dat is wel het mooiste effect dat ik kon wensen: ik heb andere levens geraakt met mijn verhaal.'
De tweede druk van het boek ?De droom van mijn moeder? ligt nu in de winkel.